درمان التهاب لثه در طول درمان ارتودنسی

بریس های دندانی (dental braces) ابزار ارتودنسی هستند که به مرور زمان باعث جابه جایی دندان ها می شوند. بریس های دندانی برای درمان مشکلاتی مانند کج بودن دندان ها و غیر هم ترازی فک بالا و پایین، به کار می روند.

بریس می تواند در لثه ها التهاب و درد ایجاد کند؛ مخصوصا اگر به تازگی در دهان قرار گرفته باشد. از طرفی، التهاب لثه می تواند نشانه بیماری مانند ژنژیویت باشد.

در این مقاله، به نقش بریس دندانی در التهاب لثه ها می پردازیم و روش های درمانی و پیشگیری را معرفی می کنیم.

دلایل التهاب لثه در طول درمان ارتودنسی

دلایل متعددی برای التهاب لثه در زمان استفاده از بریس وجود دارد. برخی از آن ها عبارتند از:

• عدم رعایت بهداشت دهان. ذرات غذا و پلاک (plaque) به آسانی به بریس می چسبند. لاکتری روی پلاک جمع شده، رشد می کند و باعث التهاب لثه ها می شود. به التهاب مزمن لثه ها، ژنژیویت گفته می شود.
• جابه جایی دندان ها، التهاب خفیفی را در اطراف دندان ها ایجاد می کند. کمترین تجمع باکتریایی بر روی پلاک دندانی می تواند به بروز ژنژیویت بینجامد.
• در افرادی که دچار مشکلات زمینه ای مانند دیابت یا چاقی هستند، احتمال التهاب لثه ها بیشتر است.

جابه جایی دندان ها

صاف و هم تراز کردن دندان ها کار مشکلی است. با این که حرکت دندان ها با چشم انسان قابل رویت نیست، فشاری مستمری که بریس بر دندان ها وارد می کند، به آرامی تغییراتی را در لثه ها و استخوان فک به وجود میاورد.

التهاب و درد لثه ها، واکنش طبیعی در برابر گذاشتن بریس دندانی است. بریس های  دندانی باید هر ماه تنظیم شوند که باعث نارحتی و درد در بافت نرم دهان می شود. مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور منظم، می تواند از درد و سوزش لثه ها بکاهد.

ژنژیویت

با جابه جایی دندان ها، فضا های کوچکی بین آن ها ایجاد می شود. ذرات غذا و پلاک در این فضا ها گیر می افتند. به مرور زمان، باکتری نیز در این مکان ها تجمع پیدا می کند و لثه ها ملتهب می شوند. وجود بریس می تواند تمیز کردن دندان ها را دشوار کند. به تدریج در بین دندان ها و بریس، پلاک جمع می شود و ژنژیویت به وجود می آید. التهاب لثه می تواند به تخریب بافت استخوان اطراف دندان ها بینجامد که غیر قابل بازگشت است. به همین دلیل، حفظ بهداشت دهان و دندان در حین درمان ارتودنسی اهمیت بسیار زیادی دارد.

لثه هایی که در اثر تجمع پلاک ملتهب شده اند، نیاز به درمان دارند. برخی افراد، در طول مدت درمان ارتودنسی، بیشتر به دندانپزشک مراجعه می کنند تا از سلامت دندان ها و لثه های خود اطمینان حاصل کنند.

هیپرپلازی لثه (gingival hyperplasia)

در برخی موارد، تجمع پلاک یا حساس شدن لثه ها در اثر وجود بریس، اختلالی به نام هیپرپلازی لثه را ایجاد می کند. بزرگ شدن لثه ها (gingival enlargement) و هیپرتروفی (hypertrophy) از دیگر نام های این مشکل هستند.

هیپرپلازی، در اثر رشد بیش از حد لثه ها در اطراف دندان ها ایجاد می شود. بزرگ شدن لثه ها، با رعایت بهتر بهداشت دهان متوقف می شود و کاهش می یابد.

رشد بیش از حد لثه ها معمولا ۶ تا ۸ هفته پس از برداشتن بریس، ادامه دارد و با درست تمیز کردن دهان به تدریج کم می شود. در برخی افراد، لثه بزرگ شده به حالت فیبروزه در می آید و باید طی جراحی برداشته شود.

التهاب لثه در طول درمان ارتودنسی

درمان های خانگی التهاب لثه

برخی از روش های درمانی خانگی عبارتند از:

• شست و شوی دهان با آب گرم و نمک باعث آرام شدن لثه های ملتهب می شود. این کار را می توان چند مرتبه در روز انجام داد.
• استفاده از دارو های ضد التهاب بدون نسخه. مصرف این دارو ها باعث کاهش التهاب و درد می شود.
• پرهیز از خوردن غذا های سفت. خوردن غذا های سفت باعث تحریک بیشتر لثه ها می شود.
• استفاده از نخ دندان. نخ دندان کشیدن، التهاب لثه را کاهش می دهد.

درمان های دندانپزشکی

اگر التهاب لثه هایتان به خاطر ژنژیویت است، بهتر است که به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. دندان پزشک با روش های تخصصی دندان های شما را تمیز می کند. البته، مراجعه به دندانپزشک تنها زمانی موثر واقع می شود که شما نیز بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید.

اگر التهاب و ورم بافت نرم دهان به قدری زیاد است که لثه ها روی دندان ها را پوشانده اند، هر چه سریع تر به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید.

در صورتی که هیپرپلازی لثه به درمان های خانگی جواب نداد، ممکن است دندانپزشک متخصص بافت لثه اضافی را بردارد. این کار معمولا با لیزر انجام می شود.

التهاب لثه در طول درمان ارتودنسی

پیشگیری از التهاب لثه حین درمان ارتودنسی

پرهیز از التهاب لثه در هنگام داشتن بریس دندانی تقریبا غیر ممکن است. اما رعایت بهداشت دهان و دندان می تواند در افزایش سلامت لثه و جلوگیری از التهاب شدید، نقش داشته باشد. همچنین، با تمیز نگه داشتن دندان ها و لثه ها، احتمال ابتلا به بیماری لثه پیشرفته کاهش می یابد.

وجود بریس در دهان، تمیز کردن دندان ها را دشوار می کند. اما برای جلوگیری از التهاب لثه در اثر تجمع پلاک، باید برای تمیز نگه داشتن دندان ها تلاش کرد. مواردی که باید انجام شوند عبارتند از:

• استفاده از مسواک برقی با موهای نرم
• استفاده از نخ دندان های مخصوص ارتودنسی که تمیز کردن بین دندان ها را آسان تر می کنند.
• استفاده از دهانشویه های ضد باکتریایی پس از مسواک زدن

به علاوه، بهتر است از خوردن غذا هایی که در بریس گیر می افتند، خودداری کنید. برخی از این غذا ها عبارتند از:

• استیک
• بلال
• آبنبات سفت
• پف فیل

چه زمان باید به دندانپزشک مراجعه کنید؟

التهاب لثه ها ممکن است تا یک هفته پس از گذاشتن بریس دندانی طول بکشد. هر بار که بریس تنگ تر می شود، احساس درد می کنید و لثه ها کمی متورم می شوند. اگر ورم لثه بیش از یک هفته طول کشید، بهتر است دوباره به دندانپزشک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.

اگر علاوه بر التهاب، سیم ها و بریس در لثه ها زخم ایجاد می کنند، به دندانپزشک خود اطلاع دهید. دندانپزشک می تواند بریس  را مجددا تنظیم کند. همچنین، با قرار دادن موم نرم بر روی قسمت های تیز بریس می توانید از زخم و خونریزی جلوگیری کنید.

کلام آخر

التهاب لثه ها در زمان گذاشتن بریس دندانی، اتفاقی کاملا طبیعی است. همچنین، پس از هر بار سفت و تنگ کردن بریس، لثه ها باز هم حالت حساس پیدا می کنند.

گذاشتن بریس، تمیز کردن دندان ها و لثه ها را دشوار می کند. اما، عدم رعایت بهداشت دهان می تواند به بیماری لثه بینجامد. برای پرهیز از وقوع این اتفاق، باید هر روز دندان ها را به درستی مسواک زد و از نخ دندان استفاده کرد.