نحوه تمیز کردن انواع ریتینر ارتودنسی

آیا تمیز کردن ریتینر (retainer) الزامی است؟

اگر از ریتینر استفاده می کنید، احتمالا در مورد نحوه نگهداری از آن سوال هایی برایتان پیش آمده است. ریتینر درون دهان و چسبیده به دندان ها قرار می گیرد؛ به همین دلیل، باکتری و پلاک (tartar) به سرعت در اطراف آن جمع می شود. همانگونه که هر روز دندان های خود را مسواک می زنید و تمیز می کنید، پلاک های نگهدارنده (retainer) نیز به تمیز کردن نیاز دارند.

بسیاری از افراد، پس از اتمام دوره درمانی ارتودنسی شان با بریس (brace)، باید از ریتینر استفاده کنند چراکه جایگاه دندان ها فیکس و غیر قابل تغییر نیست و ممکن است حرکت کنند. برای جلوگیری از حرکت دوباره دندان هایی که با گذاشتن بریس در مکان صحیح خود قرار گرفته اند، از ریتینر استفاده می شود.

ریتینر، به ماهیچه ها و بافت های دهان کمک می کند تا دندان ها را در مکان جدید خود ثابت نگه دارند. در برخی موارد، افراد باید تا مدت بسیار طولانی، به صورت شبانه از ریتینر ها استفاده کنند تا موقعیت دندان ها بدون تغییر باقی بماند.

در ادامه مقاله، به نحوه تمیز کردن انواع مختلف ریتینر و چگونگی نگهداری از آن ها می پردازیم.

مراقبت از ریتینر ارتودنسی

نحوه تمیز کردن ریتینر به نوع آن بستگی دارد

ابتدا، باید مشخص کنید ریتینر شما از چه نوعی است. ۳ نوع ریتینر وجود دارد:

ریتینر هالی (Hawley retainer)

این ریتینر ها، از اکلریلیک (acrylic) ساخته شده اند. یک سیم، پلاک را در جای خود نگه می دارد. این نوع از پلاک های نگهدارنده، متحرک است و به آسانی تمیز می شود.

ریتینر پلاستیکی شفاف (clear plastic retainer)

این نوع ریتینر، به اسم های اسیکس (Essix)، ویورا (Vivera) و یا الاینر شفاف (clear aligner) نیز شناخته می شود. این نوع نگهدارنده، روی دندان ها قرار می گیرد و تقریبا نامرئی است. به علاوه، به راحتی برداشته می شود. ریتینر پلاستیکی شفاف، به اندازه ریتینر هالی مقاوم نیست.

ریتینر ثابت (fixed or bonded retainer)

ریتینر ثابت یا همان دائم، به دندان های جلوی فک پایین اتصال می یابد. در مواردی که احتمال حرکت دندان ها بالاتر است، از این نوع نگهدارنده استفاده می شود. ریتینر ثابت، قابل برداشته شدن نیست. مدت قرارگیری آن در دهان، از چند ماه تا چند سال متغیر است.

مراقبت از ریتینر ارتودنسی

چگونه می توانید پلاک نگهدارنده خود را تمیز کنید؟

نگهدارنده های هالی و پلاستیکی شفاف

هر دو نوع ریتینر را می توان به طور روزانه، از دهان خارج و تمیز کرد.

برای تمیز کردن این دو نوع پلاک نگهدارنده، مراحل زیر را طی کنید:

1. ریتینر خود را زمانی که از دهان خارج می کنید و هنوز مرطوب است، تمیز کنید. با انجام این کار می توانید رسوبات و جرم جمع شده روی ریتینر را، قبل از سخت شدن، پاک کنید.
2. پس از هر وعده غذایی، ریتینر را با آب ولرم بشویید. همچنین، توصیه می شود پس از هر وعده، دندان های خود را نیز مسواک بزنید.
3. برای تمیزی بیشتر و بهتر، آب ولرم را با مقدار کمی مایع ظرفشویی ترکیب کنید (استفاده از خمیر دندان توصیه نمی شود چراکه می تواند در سطوح ریتینر خراش ایجاد کند). یک مسواک نرم را به آرامی بر سطح ریتینر بکشید تا پلاک و دیگر رسوبات را از بین ببرد.
4. در صورت نیاز می توانید با یک سواب پنبه ای (گوش پاک کن)، شیار های عمیق پلاک نگهدارنده را تمیز کنید.
5. با ارتودنتیست خود در مورد استفاده از تمیز کننده های ریتینر مشورت کنید. اگر دندانپزشک موافقت کرد، قرص تمیز کننده را در یک لیوان آب ولرم بیندازید و مراحل نوشته شده در پشت بسته قرص ها را انجام دهید.

اگر رسوبات ایجاد شده با روش های خانگی از بین نمی روند، به ارتودنتیست خود مراجعه کنید. دندانپزشک های متخصص، روش های مخصوصی برای از بین بردن تارتار (tartar) دارند.

نگهدارنده ثابت ارتودنسی

این نوع ریتینر، به دندان ها متصل می شود؛ به همین دلیل، برای تمیز کردن آن باید هر روز از نخ دندان استفاده کرد. ممکن است در ابتدا، انجام این پروسه کمی سخت باشد اما پس از مدتی به آن عادت می کنید. مراحل تمیز کردن ریتینر ثابت بدین گونه است:

1. با یک تکه نخ دندان ۱۵ سانتی متری بین دو دندان جلویی فک پایین را تمیز می کنیم.
2. به آرامی نخ دندان را زیر سیم ریتینر ببرید و با حرکت دادن آن در جهت بالا و پایین، پلاک و جرم هایی را که بین دندان و لثه جمع شده اند، پاک کنید. نخ دندان باید با ملایمت، به زیر خط لثه برود.
3. این پروسه را برای هر دندانی که به ریتینر متصل است، تکرار نمایید.

اگر نخ دندان کشیدن برای شما سخت است و یا طریقه درست آن را نمی دانید، از دندانپزشک و یا ارتودنتیست خود کمک بگیرید.

مراقبت از ریتینر ارتودنسی

۶ نکته برای نگهداری از ریتینر متحرک ارتودنسی

پرهیز از گرما و حرارت

قرار دادن ریتینر در برابر حرارت، می تواند باعث تغییر شکل آن شود. ریتینر خود را از موارد زیر دور نگه دارید:

• آب جوش
• میکروویو
• ماشین ظرفشویی
• خشک کن
• داشبورد اتومبیل

پلاک نگهدارنده خود را همیشه با آب ولرم بشویید.

پرهیز از مواد شیمیایی

برای تمیز کردن ریتینر، استفاده از شوینده ها و مواد شیمیایی الزامی نیست. در واقع، بر اساس تحقیقاتی که روی ریتینر های اسیکس انجام شد، محققان به این نتیجه رسیدند که به کار گیری قرص های شیمیایی تمیز کننده ریتینر، تاثیری بر کاهش باکتری ها ندارد. البته، قرص ها در از بین بردن باکتری استرپتوکوکوس که بیماری گلودرد عفونی را ایجاد می کند، موفق عمل کردند. گلودرد میکروبی (strep throat)، عفونتی است که گلو و لوزه ها را درگیر می کند و باعث سوزش گلو، تب و التهاب لوزه ها می شود.

طولانی شدن زمان شست و شو

اگر از قرص شوینده استفاده می کنید، نباید ریتینر را برای مدت خیلی طولانی در محلول نگه دارید؛ چراکه به تدریج باعث پوسیدگی و فرسایش قسمت های فلزی می شود. هر زمان که جرم ها و پلاک های جمع شده روی ریتینر از بین رفتند، آن را از محلول شست و شو خارج کنید.

برای از بین بردن بوی بد ریتینر و همچنین کشتن برخی باکتری ها، می توانید ریتینر را خیلی سریع با مقداری خمیر دندان بشویید. ترجیحا برای تمیز کردن پلاک نگهدارنده، از خمیر دندانی که حاوی الکل است، استفاده نکنید. الکل می تواند به پلاستیک به کار رفته شده در ریتینر آسیب بزند.

جعبه نگهداری ریتینر را مرتب تمیز کنید

تمیز کردن روزانه جعبه نگهداری پلاک را فراموش نکنید. به آرامی تمام سطوح آن را با آب گرم و کف بشویید. پس از آبکشی بهتر است جعبه را با دستمال تمیز خشک کنید.

با دقت از پلاک ارتودنسی مراقبت کنید

پلاک خود را دور از حیوانات خانگی نگه دارید چراکه ممکن است آن را بجوند و یا ببلعند (می تواند باعث خفگی حیوان شود). به علاوه، موقع غذا خوردن نیز، ریتینر را در جعبه مخصوص خودش بگذارید. اگر پلاک را روی دستمال کاغذی قرار دهید، امکان دارد آن را فراموش کنید و دستمال را دور بیندازید.

در صورت نیاز، ریتینر خود را تعویض کنید

ریتینر، مانند لنز چشم و یا کفش است؛ هر روز از آن استفاده می شود و طبیعی است که با گذشت زمان تغییر کند و فرسوده شود. به همین دلیل، پس از مدتی باید پلاک جدیدی را جایگزین کرد. ریتینر های پلاستیکی شفاف از چند ماه تا چند سال می توانند عمر کنند و پلاستیک آن ها به تدریج پوسیده می شود. کارایی نگهدارنده های هالی حدود ۵ تا ۱۰ است. پ

اگر ریتینر شما بسیار کثیف است و یا به درستی در دهان شما قرار نمی گیرد، به ارتودنتیست خود مراجعه کنید.

مراقبت از ریتینر ارتودنسی

اگر به خوبی از ریتینر مراقبت نکنید، چه اتفاقی می افتد؟

در حین زمانی که از ریتینر استفاده می کنید، پلاک و باکتری در اطراف پلاک جمع می شود. اگر آن را به درستی تمیز نکنید، ممکن است ریتینر بوی بدی بگیرد و یا مزه ی بدی پیدا کند. به علاوه، امکان تجمع باکتری های خطرناک در پلاک نگهدارنده بیشتر می شود. باکتری هایی که به صورت طبیعی در دهان وجود دارند و بیماری زا نیستند نیز، تجمع پیدا می کنند و باعث ایجاد بیماری می شوند.

اگر ریتینر تمیز نشود، مخمر کاندیدا آلبیکنز (Candida albicans) که به صورت طبیعی در دهان وجود دارد، تجمع پیدا می کند و می تواند سبب بروز عفونت شود.

باکتری هایی که به طور طبیعی در دهان یافت می شوند، معمولا خطرناک نیستند. اما اگر سیستم ایمنی بدن فرد ضعیف شود، این میکروارگانیسم ها می توانند مشکل ساز شوند. در صورتی که هر گونه قرمزی، تورم و یا درد در دهان خود حس می کنید، سریعا دندانپزشک خود را مطلع سازید.

کلام آخر

تمیز کردن ریتینر، به اندازه مسواک زدن دندان ها اهمیت دارد. بهتر است هر روز، پلاک خود را با آب ولرم و مایع ظرفشویی بشویید. نکاتی که در این مقاله ذکر شد، کلی هستند. بنابراین، توصیه می شود از ارتودنتیست خود نیز، در مورد نحوه نگهداری از ریتینر سوال کنید.