بریس های ارتودنسی چگونه در کودکان و بزرگسالان دندان ها را صاف می کنند؟

بریس های دندانی (dental braces)، ابزار های ارتودنسی هستند که برای درمان دندان های متراکم و غیر هم ترازی فک (مال اکلوژن) به کار می روند. معمولا در دوران نوجوانی از بریس های دندانی استفاده می شود اما افراد بزرگسال نیز می توانند از آن بهره ببرند. بریس ها از جنس فلز یا سرامیک هستند. سیم های ارتودنسی بخشی از بریس ها هستند. دندانپزشکی متخصص ارتودنسی، در درمان غیر هم ترازی های فک و مال اکلوژن ها مهارت دارد.

احتمال موفقیت بریس های دندانی به سن آغاز درمان و هدف از درمان بستگی دارد. میزان اثربخشی بریس ها، تا حد زیادی به چگونگی استفاده از آن ها بستگی دارد. اگر مطابق دستورالعمل های دندانپزشک از بریس استفاده نمایید، قطعا نتیجه خوبی خواهید گرفت.

انواع بریس ها

انتخاب بریس مناسب به فاکتور های متعددی بستگی دارد. برای مثال، سن و داشتن اوربایت (overbite) در نوع بریس انتخابی تاثیر دارند. بریس های دندانی به صورت اختصاصی برای هر فرد ساخته می شوند.

بریس های عادی و کلاسیک، شامل براکت های فلزی هستند که روی هر یک از دندان ها چسبانده می شوند. آرچ وایر (archwire) یا سیم ارتودنسی به دندان ها و فک فشار وارد می کند. کش های حلقوی (elastic O-rings)، آرچ وایر را به براکت ها متصل می کنند.

سیم ارتودنسی باید به طور منظم تنظیم شود تا دندان ها به آرامی به سمت نقطه مورد نظر حرکت کنند. در هر بار مراجعه به دندانپزشک متخصص ارتودنسی، کش های حلقوی دور براکت ها تعویض می شود.

از دیگر انواع بریس دندانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بریس های سرامیکی شفاف
• بریس های لینگوال (lingual braces) که در پشت دندان ها قرار می گیرند
• بریس های نامرئی یا الاینر ها (aligners) که متحرک هستند و می توان آن ها را از دهان خارج کرد

ریتینر ها (retainers)، نوعی الاینر هستند که پس از اتمام دوره درمان با بریس های کلاسیک، درون دهان قرار می گیرند. ریتینر ها، دندان ها را در جای خود نگه می دارند و از حرکت مجدد آن ها جلوگیری می کنند.

ارتودنسی چگونه دندانها را صاف میکند

بریس ها چگونه دندان ها را حرکت می دهند؟

بریس ارتودنسی با فشار مستمر به دندان ها، به تدریج آن ها را حرکت می دهد. شکل فک نیز به صورت تدریجی، تحت فشار وارد شده، تغییر می کند. اکثر افراد گمان می کنند که دندان ها به صورت مستقیم به استخوان فک متصل اند و امکان جابه جایی آن ها در فک وجود ندارد. اما، در زیر لثه ها غشائی وجود دارد که با استخوان احاطه شده است و دندان ها را به استخوان فک وصل می کند. این غشاء، جایگاه دندان ها را کنترل می کند. در نتیجه، دندان ها تحت فشار بریس ارتودنسی می توانند حرکت کنند.

قرار دادن بریس در دهان، دردناک نیست و جایگذاری آن فقط ۱-۲ ساعت زمان می برد. ممکن است در هفته نخست پس از گذاشتن بریس، کمی احساس ناراحتی و درد داشته باشید. هر بار که دندانپزشک سیم ارتودنسی را تنظیم می کند، کمی حس درد و ناراحتی عادی است.

چسباندن براکت ها

پس از این که دندان های شما کاملا تمیز و خشک شدند، براکت هایی (brackets) از جنس سرامیک، پلاستیک یا فلز ضد زنگ بر روی دندان ها چسبانده می شوند. اتصال براکت ها دردناک نیست. براکت ها باعث می شوند فشار وارد شده به دندان ها، به صورت متعادل توزیع شود. براکت ها با سیم ارتودنسی احاطه می شوند. سیم یا همان آرچ وایر(arch wire)، از جنس نیکل-تیتانیوم یا مس-تیتانیوم است.

ارتودنسی چگونه دندانها را صاف میکند

بند ها

بند های کشی به نام لیگاچور (ligature) یا او-رینگ (O-ring)، دور براکت ها قرار می گیرند. این بند های کشی، فشار وارد بر فک را افزایش می دهند و در بیشتر درمان های ارتودنسی از آن ها استفاده می شود.

ارتودنسی چگونه دندانها را صاف میکند

اسپیسر یا فاصله دهنده ها (spacers)

فاصله دهنده ها از جنس پلاستیک یا حلقه های فلزی هستند. دندانپزشک ممکن است اسپیسر ها را بین دندان های مولر (molars) شما قرار دهد. اسپیسر ها با افزایش فضا در عقب دهان، فک را به سمت جلو می کشند. همچنین، اگر دندان های عقبی بیش از حد به هم چسبیده باشند، از فاصله دهنده ها استفاده می شود تا مقداری فضا میان دندان ها خالی شود. بدین ترتیب، فضای کافی برای قرار دادن بریس نیز ایجاد می شود.

باید توجه داشت که همه افراد به اسپیسر نیاز ندارند. معمولا فقط ۱ یا ۲ هفته از فاصله دهنده ها استفاده می شود.

ارتودنسی چگونه دندانها را صاف میکند

آرچ وایر ها (archwires)

آرچ وایر ها، براکت های روی دندان ها را به یکدیگر مرتبط می کنند. در واقع، آرچ وایر ها فشار لازم را به دندان ها وارد می کنند. آرچ وایر یا سیم ارتودنسی معمولا از جنس فلز ضد زنگ است.

ارتودنسی چگونه دندانها را صاف میکند

باکال تیوب (buccal tube)

باکال تیوب ها اجزای فلزی هستند که می توان به یکی از دندان های مولر وصل کرد. بوکال تیوب، سایر بخش های بریس را در جای خود محکم نگه می دارد. سپس، دندانپزشک متخصص می تواند بخش های مختلف بریس را سفت یا شل کند و تنظیمات لازم را انجام دهد.

ارتودنسی چگونه دندانها را صاف میکند

فنر ها (springs)

برخی اوقات، فنر های سیم پیچی بر روی آرچ وایر قرار داده می شوند. فنر، بین دو دندان خاص فشار ایجاد می کند و باعث فاصله گرفتن آن ها از یکدیگر می شود.

هدگیر فیس بو (facebow headgear)

استفاده از هدگیر خیلی رایج نیست. معمولا در طول شب از هدگیر استفاده می شود. هدگیر بندی است که به بریس ارتودنسی متصل می شود و فشار وارد شده به دندان ها را افزایش می دهد.

آیا بریس های دندانی دردناک هستند؟

در زمان قرار دادن بریس در دهان، نباید احساس درد داشته باشید. اما در روز های نخست پس از گذاشتن بریس و پس از هر بار تنظیم آن، کمی احساس درد و ناراحتی طبیعی است. می توانید برای کاهش درد از دارو های مسکن مانند ایبوپروفن استفاده کنید.

بریس دندانی مینی چیست؟

مینی-بریس ها، کوچک تر از بریس های معمولی هستند و فضای کمتری را در دهان اشغال می کنند. برخی دندانپزشکان باور دارند که استفاده از بریس های مینی می تواند سرعت پروسه درمان را افزایش دهد. البته باید توجه داشت که همه افراد نمی توانند از این نوع بریس استفاده کنند. بهتر است در این باره با دندانپزشک متخصص ارتودنسی مشورت کنید.

ارتودنسی چگونه دندانها را صاف میکند

سرعت عمل بریس ها چقدر است؟

طول مدت درمان برای هر فرد متفاوت است. اما به طور میانگین، فرد ۱ تا ۳ سال از بریس ارتودنسی استفاده می کند. با رعایت دقیق دستورالعمل های دندانپزشک می توانید پروسه درمان را کوتاه تر کنید.

تفاوت عملکرد بریس دندانی در کودکان و بزرگسالان

هیچ گاه برای شروع درمان ارتودنسی دیر نیست. البته، شروع پروسه درمان در سنین کم فواید زیادی دارد. در دوران نوجوانی، دندان ها و استخوان ها هنوز در حال جابه جایی و تغییر هستند. در این زمان، فک انعطاف پذیری بیشتری دارد و ممکن است دندان ها سریع تر جابه جا شوند و به موقعیت دلخواه نقل مکان کنند.

با بالا رفتن سن و توقف رشد فک، تغییر مکان دندان ها کمی دشوار تر می شود و ممکن است پروسه درمان بیشتر طول بکشد. به طور کلی، عملکرد بریس ارتودنسی در کودکان و بزرگسالان مشابه است. اگر باردار هستید یا در تلاش برای بارداری هستید، بهتر است قبل از گذاشتن بریس با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.

مراقبت و نگهداری از بریس ها

پس از گذاشتن بریس باید از خوردن برخی غذا ها بپرهیزید. همچنین، مواد غذایی بسیار راحت بین دندان و بریس گیر می کنند. در نتیجه، باید با دقت بیشتری دندان های خود را تمیز کنید. از جمله مواد غذایی که بهتر است از آن ها دوری کنید، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آب نبات سفت
• پاپ کورن
• آدامس

مواد غذایی به آسانی میان دندان ها و بریس به دام می افتند و می توانند پوسیدگی ایجاد کنند. همچنین، بهتر است نوشیدنی های قندی و غذا های پرنشاسته را کمتر مصرف کنید؛ چراکه به مینای دندان ها آسیب می رسانند. زمانی که از بریس استفاده می کنید، باید هر ۸-۱۰ هفته، برای تنظیم مجدد بریس، نزد دندانپزشک بروید. در این معاینات، دندانپزشک متخصص سلامت دندان ها را نیز بررسی می کند.

ارتودنسی چگونه دندانها را صاف میکند

تمیز کردن دندان ها با وجود بریس دندانی

در زمان استفاده از بریس، باید با دقت بیشتری دندان هایتان را تمیز کنید. پس از هر وعده غذایی، دندان های خود را مسواک بزنید تا مواد غذایی گیر افتاده در دهان باقی نمانند. نخ دندان های مخصوصی برای کسانی که بریس دندانی دارد، وجود دارد. بدین ترتیب، می توانید دو بار در روز نخ دندان بکشید. ابزار های زیادی برای تمیز کردن دندان ها، حین استفاده از بریس، وجود دارد. به کمک دندانپزشک، وسایل مورد نیاز را تهیه کنید.

در زمان استفاده از بریس نیز، باید هر شش ماه یکبار برای انجام جرم گیری دندان ها و چکاپ، به دندانپزشک مراجعه کنید.

کلام آخر

بریس های دندانی با فشار آوردن به دندان ها و استخوان فک، جایگاه دندان ها و فرم فک را تغییر می دهند. داشتن دندان های صاف و فک هم تراز، علاوه بر زیبایی فواید دیگری هم برای سلامتی دارد. طول دوره درمان ارتودنسی برای هر فرد متفاوت است. اگر قصد گذاشتن بریس را دارید، بهتر است با دندانپزشک متخصص ارتودنسی مشورت کنید.