نقش ارتودنسی در بهبود تنفس دهانی کودک

آیا تاکنون برای شما پیش آمده که سعی کنید با دهان نفس بکشید؟ آیا در رابطه با به بیماری‌هایی که تنفس دهانی به دنبال خواهد داشت، اطلاعی دارید؟ در حالت کلی، یک شخص سالم به کمک بینی نفس می‌کشد. همواره به افراد توصیه می‌شود که هرگز از راه دهان تنفس نکنید؛ اما گاهی اوقات افرادی هستند که به دلیل وجود ناهنجاری‌های فک و دندان خود این عمل را انجام می‌دهند. ارتودنسی یکی از راه‌هایی است که به کمک آن می‌توان تنفس دهانی کودک را بهبود بخشید.

 تنفس دهانی چیست؟

برخی از اشخاص، به جای این‌که با بینی نفس بکشند و فرآیند دم و بازدم را انجام دهند، از دهان خود کمک می‌گیرند. این کار آن‌ها می‌تواند علل متعددی داشته باشد. از سری دلایل رایج تنفس دهانی می‌توان به بروز آسیب‌های سینوسی، مشکلات دهان و فک یا دندان‌ها اشاره کرد. زمانی که این افراد مشغول به استراحت هستند، تنها کمی از دهان خود را باز نگه می‌دارند و تنفس صورت می‌پذیرد. این فرآیند و این نوع از تنفس را تنفس دهانی می‌نامند.

چرا درست نفس کشیدن امری مهم تلقی می‌ شود و مزایای تنفس از راه بینی چیست؟

در حالت کلی، در وضعیتی ایده‌آل تنفس از راه بینی صورت می‌گیرد. با انجام این کار، هوا پیش از راه یافتن به سیستم تنفسی گرم و مرطوب خواهد شد. با این وجود، افرادی زیادی در جامعه دیده می‌شوند که تنفس آن‌ها از راه دهان صورت می‌پذیرد.

تنفس دهانی  در شرایطی که ادامه پیدا کند، می‌تواند مشکلات زیادی را برای افراد به دنبال داشته باشد. موارد زیر نمونه‌هایی از مزیت‌های تنفس از راه بینی به حساب می‌آیند.

• هوا به کمک بینی به درون راه پیدا می‌کند. پیش از این‌که هوا از آدنوئید، لوزه‌ها و گلو عبور کند، این هوا به هوایی گرم، مرطوب و فیلتر شده تبدیل می‌شود. ضدعفونی نیز نسبتا انجام می‌گیرد.
• وقتی هوای وارد شده از راه بینی به ریه ورود پیدا می‌کند، پاکسازی از قبل صورت گرفته و عاری از هرگونه آلاینده‌ای خواهد بود. دما و رطوبت آن نیز با بدن هماهنگ است و با ریه‌ها سازگاری می‌یابد.
• وضعیت هوایی که از طریق بینی به راه‌های هوایی ورود پیدا می‌کند، به صورتی است که احتمال بروز نشانه‌های آسم را پایین می‌آورد. در حالی که به هنگام تنفس از راه دهان، علائم آسم پدیدار می‌شوند.
• هوایی که به کمک دهان به راه‌های هوایی راه می‌یابد، به عنوان هوایی تقریبا سرد، خشک و آلوده از لوزه‌ها گذر کرده و به ریه‌ها ورود پیدا می‌کند.

نقش ارتودنسی در بهبود تنفس دهانی

چه عواملی باعث تنفس دهانی کودکان می شود؟

دلایل متعددی سبب می‌شوند که تنفس دهانی رخ دهد. گاهی امکان دارد که فرد با گرفتگی بینی مواجه گردد و ورود و خروج هوا از طریق بینی با مانع روبه‌رو باشد. در این شرایط تنفس به کمک دهان صورت می‌گیرد و اکسیژن از این طریق فراهم خواهد شد. موارد زیر از جمله عللی هستند که تنفس دهانی را به همراه خواهند داشت.

• کیپ شدن و گرفتگی بینی به علت سرماخوردگی، آلرژی فصلی، عفونت سینوس‌ها و …
• بزرگ شدن لوزه‌ها، التهاب لوزه‌ها، بزرگ شدن آنوئیدها
• بزرگ شدن استخوان‌های شاخک‌های بینی و گرفتگی راه هوایی
• آپنه تنفسی در خواب یا توقف کوتاه تنفس به شکل غیر ارادی
• انحراف استخوان‌ها و دیواره‌های بینی به علت رشد نامناسب استخوان‌ها، ضربه و …
• عفونت‌های تنفسی در کودکان و نوزان و بسته شدن راه تنفس بینی
• پلیپ بینی
• التهاب مخاط بینی به علت آلرژی، سرماخوردگی و …
• گرفتگی سوراخ‌های بینی
• برهم ریختگی دندان‌ها
• ناهنجاری‌های فک و دهان

نقش ارتودنسی در بهبود تنفس دهانی

ارتودنسی چگونه باعث بهبود تنفس دهانی کودک می ‌شود؟

در شرایطی که فک کوچک باشد، دندان‌ها به ترتیب و منظم قرار نمی‌گیرند و شاهد روییده شدن و رشد آن‌ها به صورت به هم ریخته در فضای فک هستیم. به دنبال آن، ناهنجاری‌های زیادی در دهان پدید می‌آیند. در این شرایط متخصص ارتودنسی اقدام به گسترش فضای فک  با ابزارهای ارتودنسی می‌کند. این کار از طریق دستگاه ارتودنسی توسعه‌ دهنده کام یا پالاتال اکسپندر صورت می‌پذیرد و به این طریق طول و عرض فک بیشتر می‌شود‌. هنگامی که فک گسترش یابد، شرایط دندان‌ها و محل قرارگیری آن‌ها در فک نیز بهبود خواهد یافت. به این دلیل است که ارتودنسی می‌تواند روی ناهنجاری و تنفس فرد اثر مثبت بگذارد.

در حین درمان‌های ارتودنسی، دستگاه‌های متنوعی به کار گرفته می‌شوند. به کمک آن‌ها می‌توان ناهنجاری‌های دهان و دندان را از میان برد. این ناهنجاری‌ها عوارضی همچون تنفس دهانی را به دنبال خواهند داشت. این عوارض را می‌توان به کمک ارتودنسی برطرف نمود. در حالت کلی می‌توان گفت که توسعه دادن فک به صورت تدریجی و در مدت زمان ۷ الی ۸ ماه ایده خوبی به حساب می‌آید. اگر این فرآیند به صورت تدریجی صورت بگیرد، دیگر به شکل سابق برنخواهد گشت.

تنفس دهانی کودک باعث چه مشکلاتی می ‌شود؟

بعضی از کودکان به صورت عادت از طریق دهان نفس می‌کشند. در این صورت ناهنجاری‌ها و عوارض جسمی متعددی سلامت کودکان را تهدید می‌کند. مشکلات تشکیل فک، متورم شدن لوزه‌ها یا آدنوییدها، انواع آلرژی‌ها یا حتی عادت‌های غلط می‌تواند ناشی از تنفس دهانی باشد.

 تنفس دهانی می‌تواند تاثیرات دراز مدتی را روی افراد بر جای بگذارد. خشکی دهان، پوسیدگی دندان و آپنه خواب نمونه‌هایی از این تاثیرات هستند. امکان دارد که تنفس دهانی در کودکان، تغییراتی جزیی تا متوسط را در چهره آن‌ها شکل دهد. موارد زیر نمونه‌هایی از این عوارض به شمار می‌روند.

• براساس شکل ظاهری می‌توان گفت که این افراد صورت‌هایی باریک و بلند و دهانی باریک دارند. زمانی که این افراد لبخند می‌زنند، لثه‌هایشان به وضوح دیده خواهند شد.
• ناهنجاری‌های اوربایت و آندربایت در این کودکان دیده می‌شوند‌.
• این کودکان با اختلالات خواب موجه خواهند شد و اغلب اوقات به درستی قادر به خوابیدن نیستند.
• این کودکان با مسائلی همچون عدم توانایی در تمرکز و کارکرد ضعیف تحصیلی مواجه خواهند شد و رشد کمی را تجربه خواهند کرد.

نقش ارتودنسی در بهبود تنفس دهانی

چگونه از تنفس دهانی کودک جلوگیری کنیم؟

اگر قصد دارید که از همان زمان کودکی مانع از تنفس دهانی فرزندتان شوید، باید اجازه یک‌سری کارها را به او ندهید. مکیدن زیاد انگشتان در سنین بالاتر و استفاده افراطی از پستانک و شیشه شیر نمونه‌هایی از این موارد هستند. اگر روزی شاهد ناهنجاری‌هایی همچون اوربایت، آندربایت و … بوده‌اید، سریعا جهت پیگیری درمان کودک خود به کلینیک ارتودنسی مراجعه نمایید. در این صورت، در فرصتی مناسب درمان ارتودنسی صورت خواهد گرفت.

وقتی می‌خوابید، باید حواستان به طرز قرار دادن سر و گردن خودتان و کودکتان نیز باشد و بالشت را به شکلی قرار دهید که با مشکلات تنفسی مواجه نشوید. هرگز دندان قروچه و دیگر عادات غلط دهانی را بدون درمان رها نکنید. اگر با مشکلاتی همچون انحرافات بینی، مشکلات آسم و پلیپ مواجه شده‌اید، بهتر است که در اسرع وقت آن را درمان کنید.

علائم تنفس دهانی

اگر یک یا چند مورد از موارد زیر را در کودک خود مشاهده کرده‌اید، حتما به یک کلینیک خوب مراجعه کنید تا مشکل شما مورد بررسی قرار گیرد و ریشه‌یابی شود. سپس درمان را آغاز نمایید.

• خوابیدن با دهان باز و خروپف
• باز بودن دهان در طول روز
• بد نفس کشیدن
• سخت نفس کشیدن
• لب‌های خشک
• دندان‌های فشرده و نامرتب
• آسم شبانه
• خستگی و خواب آلودگی در طول روز
• بالا رفتن تعداد عفونت‌های مجرای هوایی همچون سینوس، گوش یا سرماخوردگی

سوالات متداول

ارتودنسی تا چه حد در بهبود تنفس دهانی نقش دارد؟

ارتودنسی نقش موثری در بهبود تنفس فرد دارد. اگر مانعی در راه‌های تنفسی باشد، راه هوایی با کمک آن باز خواهد شد. در ارتودنسی ابزار متعددی همچون گسترش‌ دهنده کام و فک به کار برده می‌شوند. ارتودنسی می‌تواند ناهنجاری‌های موجود در دهان و فک را بهبود بخشد. به دنبال برطرف کردن آن، عوارض ناشی از آن همچون تنفس دهانی نیز برطرف می‌گردد.

مراجعه به کلینیک ارتودنسی جهت بهبود تنفس دهانی چه موقعی باید انجام گیرد؟

اغلب افرادی که متوجه مشکلات تنفسی، تنگی نفس، بستن مسیرهای هوایی بینی و … می‌شوند، ابتدا آن را با پزشک عمومی یا متخصص گوش و حلق و بینی در میان می‌گذارند. پزشک عمومی یا متخصص گوش و حلق و بینی شرایط فرد را مورد بررسی قرار می‌دهد.

گاهی پزشک تشخیص می‌دهد که این مشکل حاصل از ناهنجاری‌های فک و دهان است یا این‌که دندان‌ها به درستی درون فک جای نگرفته‌اند. در این شرایط پزشک به ارجاع بیمار به متخصص ارتودنسی یا جراح فک اقدام می‌نماید. ارتودنتیست و جراح فک نیز بررسی‌های لازم را انجام خواهند داد و براساس شدت ناهنجاری و عارضه، تصمیم‌گیری می‌کند. به این صورت با رفع ناهنجاری، راه هوایی و تنفس با بینی باز خواهد شد.

سخن پایانی

تنفس دهانی را می‌توان یکی از شایع‌ترین مشکلات در بین کودکان دانست. این‌گونه نفس کشیدن می‌تواند عوارض متعددی را بر جای بگذارد. ارتودنسی راهی برای درمان این مشکل است که نقش موثری در بهبود آن دارد. در صورتی که احساس کرده‌اید که کودکتان با این مشکل مواجه شده، حتما اقدامات لازم را انجام دهید و پیگیر مسئله باشید.