شلوغی دندان ها و درمان آن

شلوغی دندان ها زمانی اتفاق می افتد که در دهان فضای کافی برای رشد طبیعی همه دندان ها وجود نداشته باشد. در نتیجه، دندان ها کج و نامرتب می شوند. به این وضعیت کراودینگ دندانی (dental overcrowding) گفته می شود. شلوغی و ازدحام دندان ها نوعی مال اکلوژن (malocclusion) محسوب می شود که در آن دندان ها روی یکدیگر قرار می گیرند و هم پوشانی دارند.

شلوغی دندان ها ممکن است خفیف، متوسط و یا شدید باشد. اندازه فک بیمار و تعداد دندان ها، شدت ازدحام و تراکم را تعیین می کند:

• شلوغی خفیف دندان ها (mild crowding). زمانی که یکی از دندان های جلویی فک بالا یا پایین کمی چرخیده است.
• شلوغی متوسط دندان ها (moderate crowding). هنگامی که دو یا سه دندان جلویی فک بالا یا پایین بیش از حد به هم نزدیک شده باشند و هم پوشانی داشته باشند.
• شلوغی شدید دندان ها (severe crowding). زمانی که اکثر دندان های فک بالا یا پایین کج و نامرتب باشند، شلوغی شدید دندان ها اتفاق افتاده است.

شلوغی دندان

علت شلوغی و ازدحام دندان ها چیست؟

عوامل متعددی می توانند منجر به شلوغی دندان ها شوند؛ مانند:

• اگر مجموع دندان ها، به صورت ژنتیکی از فک بزرگ تر باشد، دندان ها فضای کافی برای قرارگیری صحیح در فک را نخواهند داشت. در نتیجه، دندان ها دچار ازدحام می شوند.
• برخی افراد به طور طبیعی فک کوچک تری دارند. درآمدن دندان های دائمی در این افراد ممکن است باعث شلوغی و ازدحام دندان ها شود.
• اگر دندان های شیری زود تر از موعد بیفتند، دندان های دیگر جابه جا می شوند تا فضای خالی ایجاد شده از بین برود.
• ممکن است در آمدن دندان های دائمی با مشکل مواجهه شود. برای مثال، امکان دارد که دندان های شیری به موقع نیفتند و بیشتر از حالت طبیعی در دهان باقی بمانند. اگر برای این مشکل، درمانی صورت نگیرد، دندان ها شلوغ و متراکم می شوند.

پس همانطور که گفته شد، یکی از علل اصلی شلوغی دندان ها، بزرگ بودن آن ها نسبت به اندازه فک است. همچنین، باقی ماندن بیش از حد دندان های شیری در دهان می تواند نظم دندان ها را به هم بزند.

آیا دندان های عقل نهفته باعث شلوغی دندان های جلویی می شوند؟

در مواردی، یک دندان در زیر لثه ها گیر می کند و دندان های دیگر راه درآمدن آن از لثه را می بندند. به این حالت، نهفتگی دندان (impacted tooth) گفته می شود.

بسیاری از متخصصان بر این باورند که نهفتگی دندان ها می تواند سبب شلوغی و تراکم آن ها شود. اما، هنوز تحقیقات کافی در این زمینه صورت نگرفته است. فشاری که دندان عقل نهفته به دیگر دندان ها وارد می کند به حدی نیست که دندان های جلویی نامرتب شوند. اما به مرور زمان، دندان های همه افراد نامرتب می شود؛ چه دندان عقل نهفته وجود داشته باشد و چه نداشته باشد.

حتی پس از انجام درمان ارتودنسی نیز، دندان ها ممکن است نامرتب شوند. به همین دلیل است که پس از اتمام دوره درمان ارتودنسی، باید از ریتینر ها (retainers) استفا،ده نمایید تا وضعیت دندان ها ثابت باقی بماند.

پس همانطور که گفته شد، دندان های عقل نهفته باعث شلوغی دندان های جلویی نمی شوند.

شلوغی دندان

درمان شلوغی و نامرتبی دندان ها

نوع پروسه درمان به سن بیمار و شدت شلوغی دندان ها بستگی دارد.

شلوغی دندان

بریس ارتودنسی چگونه شلوغی دندان ها را برطرف می کند؟

استفاده از بریس های ارتودنسی، رایج ترین روش درمانی شلوغی دندان ها است؛ مخصوصا در کودکان. از بریس ارتودنسی برای برطرف کردن غیر هم ترازی دندان ها و زیبا تر کردن لبخند استفاده می شود. بریس ها انواع مختلفی دارند:

• بریس ارتودنسی فلزی
• بریس شفاف
• بریس سرامیکی
• بریس لینگوال یا زبانی (lingual braces)

کسانی که در حال انجام درمان ارتودنسی هستند، باید هر ۴ تا ۸ هفته به دندانپزشک متخصص مراجعه کنند. مدت زمان استفاده از بریس معمولا بین ۱۸ ماه تا ۳ سال است.

شلوغی دندان

آیا بریس اینویزیلاین می تواند شلوغی دندان ها را برطرف کند؟

الاینر های شفاف (clear aligners) مانند اینویزیلاین (invisalign)، نوعی از درمان ارتودنسی هستند که شلوغی دندان ها و دیگر موارد غیر هم ترازی دندان ها را برطرف می کنند. الاینر های شفاف به سختی در داخل دهان دیده می شوند. هزینه درمان با اینویزیلاین تقریبا برابر با درمان با بریس ارتودنسی است.

برای درمان، باید از چندین الاینر متحرک استفاده نمایید. هر دو هفته باید الاینری جدید را جایگزین قبلی کنید. حدودا ۲۲ ساعت در روز، به مدت ۲۰ روز باید الاینر ها را در دهان خود قرار دهید تا دندان ها دوباره همتراز و مرتب شوند.

انواع مختلفی از الاینر های شفاف وجود دارد. برای مثال، اگر از اینویزیلاین استفاده کنید، باید به طور منظم به دندانپزشک مراجعه نمایید تا وضعیت دندان هایتان تحت کنترل باشد.

برخی از انواع الاینر ها هیبرید (hybrid) هستند. در صورت استفاده از نوع هیبرید، باید یکبار در شروع پروسه درمان به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید و پس از آن، وضعیت دندان هایتان از راه دور تحت کنترل قرار می گیرد.

شلوغی دندان

آیا ونیر ها می توانند شلوغی دندان ها را درمان کنند؟

برای درمان شلوغی خفیف دندان ها می توان از ونیر ها (dental veneers) کمک گرفت. ونیر ها، پوسته هایی نازک و به رنگ دندان هستند که در جلوی دندان ها قرار می گیرند و ظاهر لبخند را بهتر می کنند. دندانپزشک برای تغییر طول، اندازه، رنگ، شکل و عملکرد دندان ها، ونیر را بر روی آن ها قرار می دهد.

ونیر ها از بریس های ارتودنسی و الاینر های شفاف قیمت بیشتری دارند اما نیازی نیست که هنگام استفاده از آن ها دائما تحت نظر دندانپزشک باشید. در موارد شدید تر پس از اتمام درمان ارتودنسی، ونیر ها روی دندان ها قرار می گیرند.

آیا ریتینر می تواند در درمان شلوغی دندان ها موثر باشد؟

ریتینر های ثابت و متحرک می توانند فشار کافی برای برطرف کردن شلوغی خفیف دندان ها را ایجاد کنند. البته، ریتینر ها توانایی صاف و مرتب کردن دندان ها را ندارند؛ فقط بریس های اتودنسی و الاینر های شفاف می توانند این کار را انجام دهند.

برای درمان شلوغی دندان ها می توان از هیدگیر (headgear) و وسیع کننده های کام (palatal expanders) استفاده کرد. با استفاده از این ابزار، می توان رشد استخوان های صورت را هدایت کرد. اگر استخوان های فک و صورت به درستی رشد کنند، شلوغی دندان ها تا حدی برطرف می شود.

آیا می توان شلوغی و نامرتبی دندان ها را به کمک روش های خانگی درمان کرد؟

شلوغی دندان ها را نمی توان با روش های خانگی درمان کرد. باید به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید و با استفاده از بریس های ارتودنسی، الاینر های شفاف یا ونیر ها شلوغی دندان ها را برطرف نمایید. به کار گیری روش های خانگی می تواند برای سلامت دندان ها خطرناک باشد.

شلوغی دندان

عدم درمان شلوغی دندان ها چه خطراتی را به دنبال دارد؟

داشتن دندان هایی صاف و مرتب در بهبود اعتماد به نفس نقش به سزایی دارد. به علاوه، دندان های مرتب و صاف آسان تر تمیز می شوند و نخ دندان راحت تر بین آن را پاک می کند. احتمال ایجاد پوسیدگی و دیگر عفونت ها در دندان های صاف و مرتب کمتر است.

اگر شلوغی و نامرتبی دندان هایتان خفیف یا متوسط باشد، احتمال ابتلای شما به بیماری لثه و پوسیدگی دندان ها بیشتر است؛ زیرا دندان ها بسیار نزدیک به هم هستند و تمیز کردن فضای بین آن ها دشوار است. اگر دندان ها به درستی تمیز نشوند، مشکلات متعددی ایجاد می شود؛ برای مثال، احتمال ابتلا به بیماری های قبلی و ضعیف شدن سیستم ایمنی افزایش می یابد.

سوالات رایج در مورد شلوغی و نامرتبی دندان ها

علت شلوغی دندان ها چیست؟

از علل شلوغی دندان ها می توان به ژنتیک اشاره کرد. اگر دندان های بزرگ یا فک کوچکی داشته باشید، ممکن است دندان هایتان نامرتب و شلوغ شوند. همچنین، از دست دادن زودهنگام دندان های شیری می تواند باعث شلوغی دندان ها شود.

شلوغی خفیف دندان ها به چه معنی است؟

شلوغی خفیف دندان ها به این معنی است که یک یا چند دندان کمی از محور اصلی خود خارج شده اند.

آیا نامرتبی خفیف دندان ها مشکلی به وجود می آورد؟

بسیاری از افراد که دندان هایشان به طور خفیفی شلوغ و نامرتب است، مشکلی پیدا نمی کنند. اما مرتب شدن ظاهر دندان ها، نقش به سزایی در زیبا تر کردن لبخند و بهبود اعتماد به نفس شما دارد. به علاوه، شلوغی دندان ها ممکن است باعث افزایش احتمال پوسیدگی و عفونت دندان ها شود.

آیا شلوغی دندان ها باعث ایجاد درد می شود؟

بله، شلوغی دندان ها می تواند باعث ایجاد درد در دهان و فک شود. حتی می تواند سردرد ایجاد کند.

آیا شلوغی دندان ها به مرور زمان بدتر می شود؟

در اکثر موارد، بله. شلوغی دندان ها با افزایش سن بیشتر می شود. البته، وضعیت دندان های هر فرد متفاوت است. به مرور زمان، شلوغی دندان ها مشکلات دیگری نیز به وجود می آورد.

آیا می توان شلوغی دندان ها را به طور کامل درمان کرد؟

بله. در صورتی که دندان های شما نامرتب و شلوغ هستند، بهتر است هر چه سریع تر درمان را آغاز کنید. استفاده از الاینر های شفاف، بریس های ارتودنسی، ونیر ها، وسیع کننده های کام و هدگیر ها از جمله روش های درمان شلوغی دندان ها هستند.

ارزان قیمت ترین بریس ارتودنسی که می توان برای درمان شلوغی دندان ها به کار برد، چیست؟

الاینر های شفاف معمولا قیمت کمتری از سایر روش های درمانی دارند و به اندازه دیگر بریس های ارتودنسی موثر هستند.

آیا می توان بدون استفاده از بریس ارتودنسی، شلوغی دندان ها را درمان کرد؟

بله، الاینر های شفاف، ونیر ها، وسیع کننده های کام و هدگیر ها از دیگر ابزار اتودنسی هستند که برای درمان شلوغی دندان ها به کار می روند. همچنین، ممکن است دندانپزشک برای درمان یک یا چند دندان را بکشد. دندانپزشک با توجه به وضعیت دندان ها، بهترین روش درمان را برمی گزیند.

برای درمان شلوغی دندان ها، چه مدت باید از بریس استفاده کرد؟

مدت زمان استفاده از بریس، به شدت شلوغی دندان هایتان بستگی دارد. الاینر های شفاف معمولا به مدت ۶ الی ۱۸ ماه در دهان قرار می گیرند. درمان با بریس های ارتودنسی فلزی حدودا ۱۸ تا ۲۴ ماه طول می کشد.

آیا کشیدن دندان به درمان شلوغی دندان ها کمک می کند؟

برخی اوقات، کشیدن دندان می تواند در درمان شلوغی دندان ها موثر باشد. این موضوع به شدت مشکل، اندازه و شکل دندان ها و فک بستگی دارد.

شلوغی دندان

کلام آخر

اگر دندان های شما نامرتب و شلوغ هستند، بهتر است به دندانپزشک متخصص ارتودنسی مراجعه نمایید تا وضعیت دندان هایتان تحت کنترل باشد. دندانپزشک با توجه به وضعیت دندان های شما، بهترین روش درمانی را برمی گزیند. از آنجایی که عدم درمان شلوغی دندان ها می تواند مشکلاتی برای سلامتی ایجاد کند، بهتر است در اسرع وقت نسبت به درمان آن اقدام نمایید.