فنر فورسز (forsus spring) ارتودنسی چیست؟

در پروسه درمان ارتودنسی، انواع مختلفی از فنر ها و سیم ها به کار می روند. فنر فورسز (forsus spring) یکی از آن ها است. اگر تحت درمان ارتودنسی هستید، ممکن است درباره این فنر ها کنجکاو باشید. در این مقاله، به طور مفصل به فنر های فورسز می پردازیم.

فنر فورسز چیست؟

فن فورسز، میله کوچکی است که با فنر احاطه می شود و برای تصحیح مشکلات بایت (bite) به کار می رود. در هر سمت فک، دو فنر قرار می گیرد که دو فک بالا و پایین را به هم متصل می کند. فنر فورسز با جابه جایی دندان ها و فک به تصحیح مشکلات بایت کمک می کند.

فنر فورسز دو حلقه دارد و از دو بخش میله و فنر تشکیل می شود. یک حلقه در سمت انتهایی فنر قرار می گیرد. انتهای فنر به بند مولر (molar band) دور دندان مولر فک بالا متصل می شود. حلقه دیگر در بخش میله ای فنر فورسز است. بخش میله ای به دندان نیش فک پایینی وصل می شود.

کاربرد فنر های فورسز چیست؟

فنر های فورسز، اورجت (overjet) یا اوربایت (overbite) را برطرف می کنند. در واقع، این فنر ها فشار مضاعفی به دندان ها وارد می کنند و باعث جلو رفتن دندان های فک پایین و عقب رفتن دندان های فک بالایی می شوند. زمانی که به دندان ها فشار وارد می شود، در ساختمان استخوان فک تغییراتی به وجود می آید. در واقع، فضایی میان دندان ها و استخوان ایجاد می شود و بدین ترتیب، دندان ها می توانند حرکت
کنند.

فنر فورسز ارتودنسی

عملکرد فنر های فورسز چگونه است؟

علاوه بر بریس ارتودنسی، فنر های فورسز نیز به دندان ها فشار وارد می کنند و باعث تغییر ساختار استخوان فک می شوند. در اثر فشار وارد شده، دندان های فک بالا به سمت عقب و دندان های فک پایین به سمت جلو حرکت می کنند. در نتیجه، مشکل بایت برطرف می شود.

پس از قرار گرفتن فنر های فورسز در دهان، ممکن است تا چند روز احساس درد و ناراحتی داشته باشید؛ زیرا فشار به دندان ها افزایش می یابد و استخوان فک دچار تغییرات ساختمانی می شود. اما با گذشت زمان، درد از بین می رود.

چه مدت باید از فنر های فورسز استفاده کرد؟

به طور معمول، فنر های فورسز ۴ تا ۶ ماه بر روی بریس های ارتودنسی قرار می گیرند تا اوربایت (overbite) را برطرف کنند. طی این مدت، فنر ها باعث جابه جایی سریع تر دندان ها می شوند. البته، مدت زمان استفاده از فنر های فورسز برای هر فرد متفاوت است و به وضعیت دندان ها و فک بستگی دارد.

عواملی که مدت زمان استفاده از فنر های فورسز را تعیین می کنند، عبارتند از:

• شدت اوربایت
• میزان همکاری فرد در درمان ارتودنسی
• وضعیت سلامتی و سن بیمار
• وضعیت دندان ها
• سلامت لثه ها و بافت های اطراف دندان ها
• تراکم استخوان

فنر فورسز ارتودنسی

فاکتور های تعیین کننده مدت استفاده از فنر های فورسز

شدت اوربایت

ابتدا، بهتر است به این موضوع بپردازیم که چرا اوربایت برای فنر های فورسز مهم است. در حقیقت، برای برطرف کردن اوربایت از فنر های فورسز استفاده می شود. اوربایت به وضعیتی گفته می شود که در آن دندان های جلویی فک بالا، بیش از حد جلو تر از دندان های فک پایین قرار می گیرند. در این حالت هدف از انجام درمان ارتودنسی این است که دندان های جلویی فک بالا و پایین در موقعیت صحیح خود قرار بگیرند. در نتیجه، فنر های فورسز به کار می روند. این فنر ها دارای بخش میله مانندی هستند و هر دو سر این فنر ها به بریس ارتودنسی متصل می شود.

دندان ها نباید با سرعت بالا جابه جا شوند. برای مثال، در هنگام استفاده از فنر های فورسز، دندان ها باید حدود ۱ میلی متر در هر ماه جابه جا شوند. هر چه شدت اوربایت بیشتر باشد، دندان ها باید بیشتر جابه جا شوند.

میزان همکاری بیمار در روند درمان

اگر به خوبی از فنر های فورسز نگهداری نکنید و فنر ها آسیب ببینند، در روند درمان وقفه ایجاد می شود. به همین دلیل، بهتر است از دستور العمل های دندانپزشک متخصص با دقت پیروی کنید.

وضعیت سلامتی و سن بیمار

در کودکان و نوجوانان، مدت درمان با فنر های فورسز کوتاه تر است، زیرا هنوز در سن رشد هستند و دندان هایشان سریع تر جابه جا می شود. اما در افراد بزرگسال، زمان بیشتری برای حرکت دندان ها لازم است و باید برای مدت طولانی تری از فنر های فورسز استفاده کرد. همچنین، وضعیت سلامت عمومی فرد در مدت زمان درمان ارتودنسی نقش دارد.

وضعیت دندان ها

برنامه درمانی بر اساس وضعیت دندان ها مشخص می شود. اگر دندان هایتان طبیعی هستند و ایمپلنت دندان ندارید، مدت استفاده از فنر های فورسز کاهش می یابد. اما اگر روکش، بریج (bridge) و ونیر دارید یا دندان هایتان عصب کشی شده اند، طول مدت درمان افزایش می یابد. به علاوه، اگر دندان هایتان صاف نباشند، درمان ارتودنسی طولانی تر می شود.

سلامت لثه ها و بافت های اطراف

سلامت لثه و بافت های اطراف یکی از فاکتور های مهم در پیشرفت درمان ارتودنسی است. اگر لثه های شما سالم نباشند و به سلامت آن ها توجه نکنید، مدت درمان ارتودنسی افزایش می یابد.

تراکم استخوان و حرکت دندان ها

تراکم استخوان ها، مخصوصا استخوان فک، فاکتوری بسیار مهم در فرآیند جابه جایی دندان ها است. از فنر های فورسز برای جابه جایی دندان های فک بالا به سمت عقب و دندان های فک پایین به سمت جلو، استفاده می شود. برای انجام این کار، نباید فشار بیش از حد به دندان ها وارد شود. برای ایجاد فشار مناسب و متعادل، از فنر های فورسز استفاده می شود.

فشار ناشی از فنر ها هم به دندان ها و هم به فک وارد می شود. در نتیجه این فشار، تغییراتی در ساختار استخوان ها ایجاد می شود. در سمتی که فشار وارد می شود، استخوان تجزیه می شود و فضای خالی به وجود می آید. دندان در طول فضای خالی حرکت می کند. در سمت مخالف فشار وارد شده، استخوان جدید شکل می گیرد. طی این پروسه، فنر های فورسز می توانند باعث جابه جایی دندان ها شوند.

دندانپزشک یک سر فنر فورسز را به براکت های دندان های بالایی و سر دیگر را به براکت های دندان های پایین متصل می کند. پس همانطور که گفته شد، استخوان های اطراف دندان ها نقش بسیار مهمی را در جابه جایی دندان ها ایفا می کنند. تراکم استخوان ها نیز، در پروسه حرکت دندان ها بسیار مهم است.

هر چه تراکم استخوان بیشتر باشد، میزان حرکت دندان ها کمتر می شود. به همین دلیل، حرکت دندان ها در فک پایین کند تر از فک بالا است؛ زیرا استخوان فک پایین تراکم بیشتری دارد. همچنین، تراکم استخوان فک در بزرگسالان بیشتر از کودکان است. در نتیجه، جابه جایی دندان ها در افراد بزرگسال آهسته تر اتفاق میفتد.

فنر فورسز ارتودنسی

چگونه می توان به کمک فنر های فورسز، مدت درمان را کاهش داد؟

استفاده از فنر های فورسز، جابه جایی دندان ها را سریع تر می کند. اما آیا می توان برای تسریع پروسه درمان، فشار وارد بر دندان ها را افزایش داد؟ انجام این کار اصلا درست نیست و به دندان ها آسیب می زند. فشار بیش از حد باعث صدمه به پالپ (pulp) و ریشه دندان ها می شود. در این صورت، دندان ها باید عصب کشی شوند. حتی ممکن است دندان ها شل شوند و بیفتند.

به همین دلیل، باید فشاری متعادل به دندان ها وارد شود. اگر به دندانپزشک متخصص ارتودنسی ماهری مراجعه کرده اید، نیازی به نگرانی است.

اکثر فاکتور هایی که مورد بحث قرار گرفتند، قابل کنترل نیستند. یکی از فاکتور هایی که می توانیم کنترل کنیم، مراقبت درست از فنر های فورسز است. برای سالم نگه داشتن فنر ها باید به بهداشت دهان و دندان توجه داشته باشید و از دستور العمل های دندانپزشک با دقت پیروی کنید. با انجام این کار، پروسه درمان سریع تر نمی شود اما از ایجاد وقفه جلوگیری می شود.

با وجود فنر های فورسز، جویدن، صحبت کردن و باز کردن دهان کمی سخت می شود. با این حال، باید به خوبی از آن ها مراقبت کنید . در غیر این صورت، امکان دارد فنر ها بشکنند و یا آسیب ببینند. هنگام مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن، باید دقت بیشتری به خرج دهید. برای تمیز کردن دندان ها، از تکنیک های صحیح استفاده کنید. می توانید در این مورد با دندانپزشک متخصص مشورت کنید.

در هنگام استفاده از فنر های فورسز، باید اهمیت بیشتری به بهداشت دهان و دندان بدهید. در غیر این صورت، در روند درمان ارتودنسی مشکل ایجاد می شود.

فنر فورسز ارتودنسی

هنگام استفاده از فنر های فورسز، باید چگونه مسواک زد؟

در مدت استفاده از فنر های فورسز، باید سه بار در روز مسواک بزنید و حداقل یک بار در روز، نخ دندان بکشید. اطراف فنر ها را با ملایمت تمیز کنید تا آسیبی به آن ها وارد نشود. می توانید از مسواک های بین دندانی (interdental toothbrush) برای تمیز کردن بهتر فنر ها استفاده کنید. هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن، به فنر ها فشار وارد نکنید.

آیا فنر های فورسز مشکلی برای غذا خوردن ایجاد می کنند؟

فنر ها مشکلی در غذا خوردن به وجود نمی آورند. اما باید مراقب باشید که آسیبی به فنر ها وارد نشود. برای مثال، دهانتان را بیش از حد باز نکنید. غذایتان را به تکه های کوچک تقسیم کنید تا خوردن آن راحت تر شود. از غذا های سفت و چسبناک بپرهیزید. غذا های نرم را بیشتر در رژیم غذایی خود قرار دهید.

فنر های فورسز در مقابل بند های کشی: کدام یک بهتر است؟

بند های کشی (rubber bands)، بند هایی از جنس الاستیک هستند که به بریس ارتودنسی متصل می شوند. بند های کشی و فنر های فورسز، یک کار را انجام می دهند؛ هر دو اوربایت را برطرف می کنند. البته، تفاوت هایی نیز میان این دو وجود دارد.

برای حل مشکل اوربایت، بیشتر از بند های کشی استفاده می شود. زیرا استفاده و مراقبت از آن ها آسان تر است. البته، دندانپزشک همیشه با توجه به وضعیت دندان های فرد و هدف درمان، روش مناسب را انتخاب می کند. فنر های فورسز و بند های کشی، هر دو روش های موثری هستند.

بند های کشی نیز، همانند فنر های فورسز باعث حرکت دندان های فک بالا به سمت عقب و جابه جایی دندان های فک پایین به سمت جلو می شوند.

کلام آخر

همانطور که گفته شد، معمولا بین ۴ تا ۶ ماه از فنر های فورسز استفاده می شود. شدت اوربایت، وضعیت دندان های فرد و دیگر فاکتور ها، مدت درمان با فنر ها را مشخص می کنند. برای گرفتن نتیجه مطلوب از درمان ارتودنسی، از دستور العمل های دندانپزشک متخصص پیروی کنید.